Οι παθήσεις της Ωτορινολαρυγγολογίας είναι ιδιαίτερα συχνές στα παιδιά, καθώς το αναπνευστικό και ακουστικό τους σύστημα είναι ακόμα σε ανάπτυξη και πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις και φλεγμονές. Για παράδειγμα, η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι πιο κοντή και ευθεία και λαμβάνει το κανονικό της μέγεθος έως ότου το παιδί φτάσει στην εφηβεία με αποτέλεσμα την αυξημένη συχνότητα των παθήσεων του μέσου ωτός. Τα ιγμόρεια αναπτύσσονται πλήρως περί την ηλικία των 8-10 ετών και οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) είναι συχνά μεγάλες και συρρικνώνονται κατά την εφηβεία.
Ορισμένες από τις πιο κοινές ΩΡΛ παθήσεις στα παιδιά περιλαμβάνουν:
Οξεία μέση ωτίτιδα
Πρόκειται για φλεγμονή του μέσου αυτιού που συνήθως προκαλείται από ιούς ή βακτήρια, συχνά μετά από μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού (όπως κρυολόγημα ή γρίπη). Εκδηλώνεται με πόνο στο αυτί, πυρετός, μείωση της ακοής, ευερεθιστότητα, ενώ στα βρέφη με εξάνθημα, κοιλιακό άλγος και διάρροιες. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά (για βακτηριακές λοιμώξεις), αναλγητικά και παρακολούθηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να γίνει ρήξη του τυμπάνου με επακόλουθη εκροή πύου από το αυτί, τότε απαιτείται καθαρισμός του αυτιού με αναρρόφηση ακολουθούμενος με από του στόματος φαρμακευτική αγωγή.
Εξωτερική ωτίτιδα
Το κολύμπι, η χρήση πισίνας και η υπερβολική χρήση μπατονέτας προδιαθέτουν σε λοιμώξεις του έξω ακουστικού πόρου. Ο καθαρισμός του αυτιού με αναρρόφηση, η αποφυγή νερού και η χρήση αντιβιοτικών σταγόνων θα καθαρίσει αποτελεσματικά τη μόλυνση.
Εκκριτική ωτίτιδα (ωτίτιδα με υγρό):
Η ευσταχιανή σάλπιγγα επιτρέπει στον αέρα από τη μύτη να διέρχεται στο μέσο αυτί, ώστε να εξισορροπείται η πίεση στο διαμέρισμα του μέσου αυτιού. Εάν η ευσταχιανή σάλπιγγα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, υγρό γεμίζει το χώρο του μέσου αυτιού και οδηγεί σε πτώση ακοής. Οι πιο συχνές αιτίες δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι οι μεγάλες αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) και η αλλεργική ρινίτιδα . Η θεραπεία περιλαμβάνει παρακολούθηση για 2-3 μήνες και ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, ρινικά σπρευ και αντιισταμινικά, αντιβιοτική αγωγή αν απαιτείται για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού και χειρουργική αντιμετώπιση με μυριγγοτομή και εισαγωγής σωληνίσκου αερισμού. Η επιλογή θεραπείας θα εξαρτηθεί από την ηλικία του παιδιού, την ανάπτυξη του λόγου και τη συχνότητα των ωτικών λοιμώξεων.
Επίσταξη/Ρινορραγία
Αυτόματη αιμορραγία από τη μύτη είναι συχνό φαινόμενο στα παιδιά. Αυτό οφείλεται σε εύθρυπτα αγγεία στο πρόσθιο τμήμα του διαφράγματος, σε τραυματισμούς της μύτης και σε συχνό φύσημα μετά από λοίμωξη. Συνήθως η αιμορραγία είναι αυτοπεριοριζόμενη και με απλούς χειρισμούς από το ασθενή όπως το πάτημα των πτερυγίων της μύτης και η τοποθέτηση πάγου στη μύτη ή το στόμα σταματούν την ρινορραγία γρηγορά. Σε υποτροπιάζουσες και μεγάλες αιμορραγίες τα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να καυτηριαστούν.
Αλλεργικη ρινίτιδα
Αλλεργική ρινίτιδα Η αλλεργική ρινίτιδα είναι φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου που προκαλείται από αλλεργιογόνα όπως η γύρη, η σκόνη ή τα ζώα. Το 30% των παιδιών εμφανίζουν συμπτώματα ρινικής αλλεργίας όπως φτέρνισμα, καταρροή, φαγούρα στη μύτη, συμφόρηση, ενώ μπορεί να συνυπάρχει και άσθμα. Η θεραπεία περιλαμβάνει την αποφυγή αλλεργιογόνων, ρινικά σπρέι, αντιισταμινικά, ανοσοθεραπεία και χειρουργική επέμβαση καυτηρίαση κάτω ρινικών κογχών επί έντονης συμφόρησης σε μεγαλύτερα παιδιά.
Αμυγδαλίτιδα
Αποτελεί φλεγμονή των αμυγδαλών, συχνά λόγω ιογενών ή βακτηριακών λοιμώξεων (π.χ. στρεπτόκοκκος). Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πονόλαιμο, δυσκολία στην κατάποση, πυρετό και πρησμένους λεμφαδένες. Για τη θεραπεία χρειάζονται αναλγητικά, αντιβιοτικά (αν η αιτία είναι βακτηριακή), ενώ σε χρόνιες, υποτροπιαζουσες ή σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να απαιτείται αμυγδαλεκτομή.
Φαρυγγίτιδα
Είναι η φλεγμονή του φάρυγγα πιο συχνά οφειλόμενη σε ιογενείς λοιμώξεις. Βασικό σύμπτωμα αποτελεί ο πονόλαιμος. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι πυρετός, βήχας, αδυναμία, ανορεξία δυσκαταποσία. Στην κλινική εξέταση ανευρίσκεται ερυθρότητα σε όλη την περιοχή του φάρυγγα. Η θεραπεία συνίσταται σε ενυδάτωση, ξεκούραση καθώς και παυσίπονα, στοματικά διαλύματα και αντιβιοτικά ορισμένες φορές.
Αδενοειδίτιδα (φλεγμονή στα κρεατάκια)
Οι αδενοειδεις εκβλαστησεις ή “κρεατάκια” είναι λεμφικός ιστός που βρίσκεται πίσω από τη ρινική κοιλότητα και μπορεί να φλεγμαίνει λόγω λοιμώξεων. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ροχαλητό, δυσκολία στην αναπνοή από τη μύτη, ρινικές εκκρίσεις, βήχα, πυρετό, ένρρινη ομιλία, και συχνές λοιμώξεις αυτιών ή κόλπων. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει ρινικές πλύσεις και σπρευ, αντιπυρετικά και αντιβίωση, ενώ σε επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, μπορεί να χρειαστεί αδενοειδεκτομή.
Ρινοφαρυγγίτιδα (κοινό κρυολόγημα)
Είναι λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού που συνήθως προκαλείται από ιούς. Εκδηλώνεται με καταρροή, πονόλαιμο, φτάρνισμα, βήχας, πυρετό. Συστήνονται αναλγητικά, υγρά και ξεκούραση, καθώς η ρινοφαρυγγίτιδα είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη.
Παραρρινοκολπίτιδα και ιγμοριτιδα:
Είναι φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων και συχνά εμφανίζεται μετά από κρυολόγημα ή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επίμονη ρινική έκκριση, απόφραξη, βήχα και πόνο στο πρόσωπο και υποσμία. Ρινοπλύσεις, αντιβιοτικά και παυσίπονα είναι η συνήθης θεραπεία. Τέλος η θεραπεία υποκείμενων παθήσεων όπως αλλεργία είναι σημαντική.
Λαρυγγίτιδα
Είναι φλεγμονή του λάρυγγα και εκδηλώνεται με έντονο βήχα και βραχνάδα (βραχνό κλάμα). Οφείλεται σε ιούς και σπάνια σε βακτήρια, ενώ μπορεί να οφείλεται και σε αλλεργίες, σε τραυματισμούς ή σε χημικό ερεθισμό του λάρυγγα. Αν η πάθηση εμφανίζεται με ήπια συμπτώματα, υποχωρεί χωρίς ιδιαίτερη φαρμακευτική αγωγή. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις και επί επιδείνωσης χρειάζεται νοσηλεία του παιδιού.
Ροχαλητό και Αποφρακτική Υπνική Άπνοια
Το ροχαλητό είναι η θορυβώδης αναπνοή κατά τον ύπνο ενώ η υπνική άπνοια χαρακτηρίζεται από διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, Οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) είναι υπερτροφικές στα παιδιά. Αυτό προκαλεί τη στένωση του ανώτερου αεραγωγού οδηγώντας σε στοματική αναπνοή. Οι αμυγδαλές και τα κρεατάκια παρουσιάζουν αύξηση του μεγέθους τους από την ηλικία των 3 ετών και υποστρέφουν σταδιακά μέχρι την εφηβεία. Εξαιτίας της στένωσης που δημιουργείται από την υπερτροφία αυτή, κατά τη διάρκεια του ύπνου, παρουσιάζεται ροχαλητό ή και άπνοια. Ο ύπνος είναι κακής ποιότητας και τα παιδιά ξυπνούν κουρασμένα ενώ εμφανίζουν αδυναμία συγκέντρωσης και χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο. Σε αυτή την απόφραξη μπορεί να συμβάλουν η αλλεργική ρινίτιδα ή το στραβό ρινικό διάφραγμα και διογκωμένες κόγχες. Η επιβεβαίωση της υπνικής άπνοιας γίνεται με μελέτη ύπνου. Το ροχαλητό και η αποφρακτική υπνική άπνοια λόγω υπερτροφικών αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση (αμυγδαλεκτομή- αδενοειδεκτομη).
