Οι διαταραχές όσφρησης μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η όσφρηση συμμετέχει σε ποσοστό 80 % στη γεύση, ενώ συμμετέχει στην αντίληψη κινδύνου (πυρκαγιά). Εμφανίζονται στο 20% του γενικού πληθυσμού (15% υποσμία και 5% ανοσμία), ενώ σε άτομα άνω των 65 ετών το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 50%. Οι διαταρχές αυτές χωρίζονται σε ποσοτικές:
- Ανοσμία (απουσία όσφρησης)
- Υποσμία (μειωμένη όσφρηση)
- Υπεροσμία( αυξημένη όσφρηση)
και ποιοτικές (συνήθως υποχωρούν στο 6μηνο) :
- Παροσμία (παραμόρφωση της μυρωδιάς των πραγμάτων)
- Κακοσμία (δυσάρεστη οσμή)
- Φαντοσμία (αντίληψη οσμών χωρίς να υπάρχει οσφρητικό ερέθισμα).
Διάγνωση
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που προκαλούν διαταραχές όσφρησης. Οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν τη συχνότερη αιτία αυτών των διαταραχών όπως συμβαίνει με την υποσμία σε COVID-19 θετικά περιστατικά. Άλλες αιτίες είναι η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, τα τραύματα στη μύτη και στο κεφάλι, φάρμακα, τοξικές ουσίες, κάπνισμα, ορμονολογικές διαταραχές, ψυχιατρικές παθήσεις, νευρολογικές παθήσεις (άνοια), προηγηθέντα χειρουργεία. Ως εκ τούτου η διάγνωση αυτών των παθήσεων απαιτεί ένα καλό ιστορικό (διαφορετικά οσφρητικά ερεθίσματα διεγείρουν διαφορετικά νεύρα) και ενδοσκόπηση της μύτης, προκειμένου να αποκλειστούν καταστάσεις που εμποδίζουν τις οσμές να φτάσουν στο οσφρητικό επιθήλιο (ρινικοί πολύποδες). Μπορεί ανάλογα με το ιστορικό να χρειαστεί απεικόνιση με αξονική και μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
Η θεραπεία των διαταραχών της όσφρησης εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Εάν είναι στο πλαίσιο ιογενούς λοίμωξης θα χρειαστεί ένα ρινικό σπρέι στεροειδών . Εάν εντοπιστεί φλεγμονή της μύτης ή των παραρρίνιων κόλπων αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή. Αν εντοπιστούν ρινικοί πολύποδες ή συμφύσεις μέσα στη μύτη τότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Σε ασθενείς που δεν ανευρίσκεται η αιτία γίνεται χρήση σκευασμάτων με ψευδάργυρο και θεραπεία επανεκπαίδευσης σε συγκεκριμένα οσφρητικά ερεθίσματα. Σε μόνιμες βλάβες ο ασθενής θα πρέπει να λάβει οδηγίες για πρόληψη ατυχημάτων (αισθητήρες καπνού).
